Tez yazımı, bilimsel bir çalışmanın hem içerik hem de biçim açısından doğru ve etik kurallara uygun şekilde sunulmasını gerektirir. Bu bağlamda, alıntı kuralları, akademik yazımın temel yapı taşlarından biridir. Akademik yazılar, yalnızca özgün düşüncelerden ibaret değildir; aynı zamanda mevcut literatüre referans vererek, daha önce yapılmış çalışmalardan alıntılarla desteklenerek yazılır. Ancak bu alıntıların hangi yöntemle yapıldığı, hangi sistemin kullanıldığı ve alıntının nasıl biçimlendirildiği büyük önem taşır.
Yanlış yapılan alıntılar, sadece akademik başarısızlığa değil, intihal (aşırma) gibi ciddi etik ihlallere de yol açabilir. Dolayısıyla alıntı kurallarını doğru şekilde öğrenmek, uygulamak ve sistemli biçimde tez boyunca sürdürmek akademik dürüstlüğün temelidir.
Bu yazıda, tez yazımında alıntı yaparken dikkat edilmesi gereken akademik kurallar, APA, MLA, Chicago ve diğer kaynak gösterme sistemlerinin temel özellikleri, doğrudan ve dolaylı alıntı yöntemleri, kaynakça düzenlemeleri ve intihalden korunma yolları kapsamlı şekilde ele alınacaktır.
1. Alıntı Nedir ve Neden Yapılır?
Alıntı, başka bir yazarın görüşlerini, bulgularını veya ifadelerini tez içerisinde kullanma işlemidir. Akademik çalışmalarda alıntı yapmanın amaçları şunlardır:
-
Tezi bilimsel temellere dayandırmak
-
Önceki çalışmalarla bağ kurmak
-
Okuyucuya literatür zenginliği sunmak
-
Bilimsel geçerlilik ve güvenilirlik sağlamak
-
Özgün katkının sınırlarını belirlemek
2. Alıntı Türleri
a. Doğrudan Alıntı (Direct Quotation)
Bir kaynaktan kelimesi kelimesine yapılan alıntıdır. Tırnak işareti (“…”) kullanılır ve kaynak belirtilir. Uzun alıntılar ayrı paragrafa alınır ve sık sık APA sistemine göre satır içi değil blok alıntı yapılır.
Örnek:
“Bilim, gerçeğe ulaşmak için sistemli bir çabadır.” (Yıldız, 2020, s. 35)
b. Dolaylı Alıntı (Indirect Quotation / Paraphrasing)
Başka bir kaynaktaki fikir, yazarın kendi cümleleriyle ifade edilir. Tırnak işareti kullanılmaz ama kaynak mutlaka belirtilir.
Örnek:
Yıldız’a (2020) göre bilimsel düşünce, sistemli ve metodik bir yaklaşımla ortaya çıkar.
3. Alıntı Sistemleri: APA, MLA, Chicago ve Diğerleri
Her akademik disiplinin tercih ettiği farklı alıntı sistemleri vardır. Üniversiteler ve enstitüler bu sistemlerden birini tercih edebilir.
a. APA (American Psychological Association)
-
Genellikle sosyal bilimlerde tercih edilir
-
Yazar soyadı + yıl + sayfa numarası formatı kullanılır
-
Örnek: (Kaya, 2019, s. 22)
b. MLA (Modern Language Association)
-
Dil ve edebiyat alanlarında yaygındır
-
Yalnızca yazar soyadı ve sayfa numarası yeterlidir
-
Örnek: (Kaya 22)
c. Chicago
-
Hem dipnotlu hem yazar-tarih sistemi ile kullanılabilir
-
Tarih, felsefe, hukuk gibi disiplinlerde yaygındır
-
Örnek: Kaya, Mehmet. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Alfa Yayıncılık, 2019.
d. IEEE, Harvard, Vancouver
-
Mühendislik, sağlık ve fen bilimlerinde tercih edilir
-
Numara sistemi ya da yazar-tarih sistemi ile çalışır
-
Örnek: [3] veya (Kaya, 2019)
4. Kaynakçanın Hazırlanması
a. Kaynakça ile Metin İçi Atıf Uyumu
Tezde yapılan her atıf, kaynakçada bulunmalıdır. Tersi durum (yani kaynakçada olan ama metinde olmayan kaynak) ciddi akademik hatalardandır.
b. Alfabetik Sıralama
Kaynakça bölümü genellikle yazar soyadına göre alfabetik sıralanır.
c. Yazım Formatına Uyum
İtalik, parantez, noktalama işaretleri gibi ayrıntılar alıntı sistemine göre eksiksiz uygulanmalıdır.
5. Alıntılarda Yapılan Sık Hatalar
-
Tırnak işareti kullanmadan doğrudan alıntı yapmak
-
Yazar adı ya da yayın yılını eksik belirtmek
-
Sayfa numarası belirtmemek
-
Kaynakça ile metin içi atıflar arasında tutarsızlık
-
İkincil kaynakları doğrudan birincil kaynak gibi göstermek
-
Aynı kaynak için farklı biçimlerde atıf yapmak
6. Akademik İntihal ve Alıntının Etik Boyutu
a. İntihal Nedir?
İntihal, bir başkasının fikrini, metnini, verisini veya herhangi bir bilimsel içeriğini, kaynak göstermeden kendi eseri gibi kullanma durumudur. Akademik suçtur ve ciddi yaptırımlara yol açabilir.
b. İntihal Türleri
-
Doğrudan intihal
-
Kısmi intihal (birkaç kelime ya da cümle)
-
Kendi çalışmasından kopyalama (self-plagiarism)
-
Alıntı yapılmış ama kaynak gösterilmemiş olması
c. Nasıl Önlenir?
-
Her alıntıda kaynak göstermek
-
Dolaylı alıntılarda da mutlaka atıf yapmak
-
İntihal kontrol yazılımları kullanmak (Turnitin, iThenticate)
-
Kaynakların tamamını yazım sürecinde belgelemek
7. Dijital Araçlarla Alıntı ve Kaynak Yönetimi
a. Zotero
-
Tarayıcı eklentisi ile kaynakları hızlıca kaydeder
-
Otomatik kaynakça oluşturma
b. Mendeley
-
Akademik makale arşivleme
-
PDF üzerinde not alma
-
Grup paylaşımı
c. EndNote
-
Gelişmiş filtreleme ve stil seçenekleri
-
Word ile entegre çalışır
Sonuç
Tez yazım sürecinin en kritik ama çoğu zaman en göz ardı edilen yönlerinden biri de alıntı kurallarının doğru uygulanmasıdır. Akademik yazım, yalnızca bir fikirler bütünlüğü değil; aynı zamanda bu fikirlerin doğru kaynaklarla desteklenmesi, mevcut literatürle bütünleştirilmesi ve etik çerçevede sunulması sürecidir. Bu da yalnızca alıntı yapma alışkanlığı değil; aynı zamanda bu alıntıların doğru tekniklerle, kurallara uygun şekilde biçimlendirilmesiyle mümkün olur.
Doğru biçimde yapılan her alıntı; yazarın çalışmasına olan hâkimiyetini, literatür bilgisine duyduğu saygıyı ve akademik dürüstlüğünü yansıtır. Tersine, eksik ya da hatalı yapılan alıntılar; özgünlüğü gölgeler, çalışmanın değerini düşürür ve hatta etik ihlal suçlamalarıyla karşı karşıya bırakabilir. Bu nedenle alıntı kurallarına dair bilgi sahibi olmak ve bu kuralları uygulamak yalnızca biçimsel bir detay değil; aynı zamanda bilimsel ahlâkın bir parçasıdır.
Tez yazımında kullanılan alıntı sistemleri, yalnızca yazının görsel düzenini değil; aynı zamanda çalışmanın disipliner yönünü, alan içi pozisyonunu ve akademik bağlamını da yansıtır. APA, MLA, Chicago, IEEE gibi sistemler yalnızca atıf biçimi değil; aynı zamanda akademik kimlik taşıyıcısıdır. Bu nedenle yalnızca hangi sistemin kullanılacağını değil, bu sistemin nasıl eksiksiz ve sistematik biçimde uygulanacağını da bilmek gerekir.
Unutulmamalıdır ki; başarılı bir akademik çalışma yalnızca özgün fikirlere değil, bu fikirlerin güvenilir temellere dayandırıldığı bir altyapıya da sahip olmalıdır. Bu da ancak alıntı kurallarına uygun, etik sorumluluğu gözeten, düzenli bir kaynak yönetimiyle mümkün olabilir. Tezinizi tamamlarken bu kurallara gösterdiğiniz özen; yalnızca notunuzu değil, bilimsel kimliğinizi de belirleyecektir.
Completed olarak, projelerini etkili ve doğru bir şekilde tamamlamak için yardıma ihtiyaç duyan bireylere ve profesyonellere üst düzey yardım sağlama konusunda uzmanlaşıyoruz. Platformumuz, hiçbir ödev, belge veya yaratıcı çalışmanın yarım kalmamasını sağlayarak çok çeşitli görevleri yerine getirmek üzere tasarlanmıştır. İster teziniz, bitirme projeniz veya akademik araştırmanızla boğuşan bir üniversite öğrencisi olun, ister dergi makalesi revizyonlarına, teknik çizimlere veya kurumsal dokümantasyona ihtiyaç duyan bir profesyonel olun, size yardımcı olmak için buradayız. Ayrıca staj raporları, makale yazımı ve akademik makale biçimlendirme konusunda desteğe ihtiyaç duyan öğrencilere ve araştırmacılara da hizmet veriyoruz. Ayrıca uzman ekibimiz, her sektörün ihtiyaçlarını karşılamak için hassas ve yüksek kaliteli çizimler, CAD tasarımları ve proje bazlı çizimler sunmada uzmandır. Completed’da hedefimiz, tamamlanmamış görevleri cilalanmış, teslime hazır çalışmalara dönüştürmek, size zaman kazandırmak ve en yüksek kalite seviyesini sağlamaktır.
Her Sektör ve Akademik İhtiyaca Uygun Kusursuz Tamamlama Hizmetleri
Zaman kısıtlamaları, uzmanlık eksikliği veya çok yoğun teslim tarihleri nedeniyle işinizi tamamlamakta zorlanıyor musunuz? Completed, akademik, kurumsal ve yaratıcı alanlarda profesyonel yardım arayan bireyler için nihai çözümdür. Makale yazımı, araştırma makaleleri, makale sunumları ve tez geliştirme konusunda kapsamlı destek sağlıyor, sürecin her adımında uzman hassasiyetiyle size rehberlik ediyoruz. Hizmetlerimiz akademik çalışmaların ötesine geçiyor; iş raporları, teknik çizimler, mimari çizimler ve çeşitli sektörlere yönelik özelleştirilmiş tasarımlar konusunda da yardımcı oluyoruz. Staj kayıtlarınızı yapılandırmaktan dergi makalelerinizi iyileştirmeye kadar deneyimli profesyonellerimiz kusursuz, iyi organize edilmiş ve gönderime hazır içerik sunmaya kendini adamıştır. Completed’da hiçbir görevin çok büyük veya çok küçük olmadığına inanıyoruz; Mükemmelliğe olan bağlılığımız, her projenin en üst düzeyde doğruluk, yaratıcılık ve profesyonellikle tamamlanmasını sağlar.
