Yüksek lisans tezi, öğrencinin akademik bilgi birikimini, araştırma yetkinliğini ve bilimsel düşünme becerisini ortaya koyan en önemli çalışmadır. Ancak yalnızca iyi bir araştırma yapmak, kaliteli bir tez ortaya çıkarmak için yeterli değildir. Akademik yazım kuralları, tezinizin hem bilimsel değerini hem de okunabilirliğini belirleyen kritik unsurlardır. Bu kurallar; dil, biçim, kaynak gösterme, içerik düzenleme ve etik boyut gibi pek çok konuyu kapsar.
Bu makalede, tez tamamlama sürecinde yazım aşamasına geçmeden önce bilinmesi gereken akademik yazım kurallarınıayrıntılı şekilde inceleyeceğiz. Böylece yazım sürecinde hata yapma riskinizi azaltabilir ve teslim öncesinde büyük revizyonlardan kaçınabilirsiniz.
5.1. Yazım Kurallarının Önemi
Akademik yazım kuralları, yalnızca estetik bir düzen sağlamak için değil, aynı zamanda bilimsel iletişimi standartlaştırmak için geliştirilmiştir. Her üniversitenin belirli bir tez yazım kılavuzu vardır ve bu kılavuz, metnin nasıl düzenleneceğinden kaynakların nasıl gösterileceğine kadar pek çok detayı belirler.
Yazım kurallarına uymak şu avantajları sağlar:
-
Tezinizi jüri üyelerinin rahatça okuyabilmesini sağlar.
-
Akademik standartlara uyum gösterir, profesyonel bir izlenim bırakır.
-
Alıntı ve kaynak gösteriminde şeffaflık sağlar, intihal riskini ortadan kaldırır.
5.2. Dil ve Üslup
Akademik tezlerde resmi, tarafsız ve net bir dil kullanılmalıdır.
-
Tarafsızlık: Kişisel yorumlardan ziyade veriler ve bilimsel kanıtlar ön planda olmalıdır.
-
Açıklık: Cümleler kısa, net ve doğrudan olmalı; karmaşık ifadelerden kaçınılmalıdır.
-
Tutarlılık: Tüm tez boyunca aynı dil ve üslup kullanılmalı, zaman kipleri uyumlu olmalıdır.
5.3. Biçimsel Düzenlemeler
Tez yazımında sayfa düzeni, başlık formatı ve paragraf yapısı büyük önem taşır.
-
Yazı tipi genellikle Times New Roman veya Arial, punto ise 12 olmalıdır.
-
Satır aralığı çoğunlukla 1,5 veya double olarak ayarlanır.
-
Paragraflar girintili başlamalıdır.
-
Başlıklar hiyerarşik düzende (1., 1.1., 1.1.1. vb.) numaralandırılmalıdır.
5.4. Kaynak Gösterme
Kaynak gösterimi, akademik dürüstlüğün temelini oluşturur.
-
APA, MLA, Chicago gibi uluslararası standartlar kullanılabilir.
-
Doğrudan alıntılar tırnak içinde, dolaylı alıntılar ise yazarın adı ve yıl bilgisi ile belirtilmelidir.
-
Her kaynak mutlaka kaynakça bölümünde yer almalıdır.
5.5. Alıntı ve İntihal Konusu
İntihal, akademik dünyada en ciddi ihlallerden biridir.
-
Çözüm: Alıntı yapılan her cümle için kaynak gösterilmeli, kelime kelime kopyalama yerine yorumlayarak ifade edilmelidir.
-
Üniversiteler genellikle tezleri intihal programları ile tarar; bu nedenle kaynak kullanımı titizlikle yapılmalıdır.
5.6. Tablo, Şekil ve Grafik Kullanımı
-
Her tablo ve şeklin numarası olmalı (Tablo 1, Şekil 2 vb.).
-
Açıklama başlıkları, tablonun veya şeklin üstünde/altında standart biçimde yer almalıdır.
-
Kaynak bilgisi, tablonun veya şeklin altında belirtilmelidir.
5.7. Bölüm Düzeni
Tipik bir yüksek lisans tezi şu bölümlerden oluşur:
-
Kapak Sayfası
-
Önsöz
-
Özet / Abstract
-
İçindekiler
-
Giriş
-
Literatür Taraması
-
Yöntem
-
Bulgular
-
Tartışma
-
Sonuç ve Öneriler
-
Kaynakça
-
Ekler
5.8. Yazım Öncesi Hazırlık
Tez yazmaya başlamadan önce:
-
Üniversitenin tez yazım kılavuzunu inceleyin.
-
Kullanacağınız referans yönetim aracını belirleyin (EndNote, Mendeley, Zotero vb.).
-
Örnek tezleri inceleyerek stil farklarını görün.
5.9. Yaygın Yazım Hataları
-
Gereksiz uzun cümleler.
-
Tutarsız başlık biçimleri.
-
Eksik kaynak gösterme.
-
Tabloların ve şekillerin metinle uyumsuz olması.
5.10. Son Okuma ve Düzeltme
Teslimden önce tezinizi dil bilgisi, imla ve biçimsel kurallar açısından mutlaka gözden geçirin.
-
Grammarly, ProWritingAid gibi dil kontrol araçlarından yararlanın.
-
Mümkünse tezi birkaç gün dinlenmeye bırakıp, taze bir bakış açısıyla tekrar okuyun.
5.11. Sonuç
Akademik yazım kuralları, tezinizin bilimsel niteliğini ve profesyonel görünümünü belirleyen en kritik unsurlardır. Bu kurallara baştan dikkat etmek, teslim öncesi revizyon yükünüzü ciddi ölçüde azaltır. Unutmayın, iyi bir tez yalnızca bilimsel açıdan değil, biçimsel olarak da kusursuz olmalıdır.